Νεφρολιθίαση (Πέτρες στα Νεφρά)
Τι είναι η νεφρολιθίαση
Η νεφρολιθίαση, γνωστή και ως «πέτρες στα νεφρά», είναι η παθολογική κατάσταση κατά την οποία σχηματίζονται συμπαγείς μάζες (λίθοι) εντός του νεφρικού συστήματος, αποτελούμενες από κρυστάλλους διαφόρων αλάτων και οργανικών ενώσεων.
Παθογένεια – Πώς δημιουργείται ο νεφρόλιθος
Η ακριβής αιτία δημιουργίας λίθων δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως, καθώς κανένας μηχανισμός δεν εξηγεί όλες τις περιπτώσεις.
Ωστόσο, ένα κοινά αποδεκτό παθοφυσιολογικό μοντέλο περιλαμβάνει μια περίοδο παθολογικής κρυσταλλουρίας, όπου τα ούρα υπερκορεσμένα από συγκεκριμένα άλατα επιτρέπουν τον σχηματισμό και την ανάπτυξη κρυστάλλων.
Η διαδικασία αυτή ευνοείται από:
-
Μειωμένη παρουσία ανασταλτικών παραγόντων (ουσιών που εμποδίζουν τον σχηματισμό κρυστάλλων).
-
Αυξημένη συγκέντρωση πρωτεϊνών που δρουν ως πυρήνες καθίζησης.
-
Υπέρκορο διάλυμα ούρων με άλατα όπως ασβέστιο, οξαλικά ή ουρικό οξύ.
Οι πιο συχνοί τύποι νεφρικών λίθων είναι:
| Τύπος Λίθου | Σύνθεση / Χαρακτηριστικά | Συχνότητα |
|---|---|---|
| Λίθοι ασβεστίου | Οξαλικό ή φωσφορικό ασβέστιο | ~70% |
| Φλεγμονώδεις λίθοι (στρουβίτης) | Ενναμμωνίου φωσφορικό μαγνήσιο | 15–20% |
| Λίθοι ουρικού οξέος | Συνδέονται με ουρική αρθρίτιδα, όξινα ούρα | 5–10% |
| Λίθοι κυστίνης | Κληρονομικοί, λόγω κυστινουρίας | 1–5% |
Παράγοντες κινδύνου
Η δημιουργία λίθων μπορεί να επηρεαστεί από μια σειρά μεταβολικών, περιβαλλοντικών και ανατομικών παραγόντων:
-
Μεταβολικές διαταραχές που συνδέονται με το γενετικό υπόστρωμα του ασθενή.
-
Ορμονικές διαταραχές, όπως υπερπαραθυρεοειδισμός.
-
Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως υψηλή θερμοκρασία ή αφυδάτωση.
-
Διατροφικές υπερβολές, κυρίως αυξημένη πρόσληψη πρωτεϊνών, αλατιού και οξαλικών.
-
Ανατομικές ανωμαλίες του ουροποιητικού που οδηγούν σε χρόνια λοίμωξη ή στάση ούρων.
Τόπος δημιουργίας των λίθων
Οι λίθοι σχηματίζονται συνήθως στα αθροιστικά σωληνάρια των νεφρών και στη συνέχεια μετακινούνται στους νεφρικούς κάλυκες, τη νεφρική πύελο ή τον ουρητήρα.
Κλινική εικόνα
Μη αποφρακτική λιθίαση νεφρικού κάλυκα:
Συνήθως ασυμπτωματική και ανακαλύπτεται τυχαία σε απεικονιστικό έλεγχο ή διερεύνηση αιματουρίας.Αποφρακτική λιθίαση (νεφρικός κολικός):
Προκαλεί έντονο, κολικοειδές άλγος στην οσφύ ή στην πλευροσπονδυλική γωνία, το οποίο δεν σχετίζεται με τη δραστηριότητα. Συχνά συνοδεύεται από ναυτία και έμετο.
Εργαστηριακά ευρήματα
Αιματουρία (μικροσκοπική ή μακροσκοπική): Συχνό εύρημα, αν και η απουσία της δεν αποκλείει τη διάγνωση.
Πυουρία χωρίς απαραίτητα ύπαρξη λοίμωξης.
Παρουσία κρυστάλλων στα ούρα.
Το pH των ούρων μπορεί να βοηθήσει στον καθορισμό του τύπου του λίθου:
Όξινα ούρα (pH < 5,5): πιθανολογούν λίθο ουρικού οξέος.
Αλκαλικά ούρα (pH ≈ 8): πιθανή φλεγμονώδης λιθίαση (στρουβίτης).
Παράγοντες κινδύνου
Η δημιουργία λίθων μπορεί να επηρεαστεί από μια σειρά μεταβολικών, περιβαλλοντικών και ανατομικών παραγόντων:
Μεταβολικές διαταραχές που συνδέονται με το γενετικό υπόστρωμα του ασθενή.
Ορμονικές διαταραχές, όπως υπερπαραθυρεοειδισμός.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως υψηλή θερμοκρασία ή αφυδάτωση.
Διατροφικές υπερβολές, κυρίως αυξημένη πρόσληψη πρωτεϊνών, αλατιού και οξαλικών.
Ανατομικές ανωμαλίες του ουροποιητικού που οδηγούν σε χρόνια λοίμωξη ή στάση ούρων.
Οι λίθοι σχηματίζονται συνήθως στα αθροιστικά σωληνάρια των νεφρών και στη συνέχεια μετακινούνται στους νεφρικούς κάλυκες, τη νεφρική πύελο ή τον ουρητήρα.
Συχνές Ερωτήσεις
Ο Ιατρός σας απαντάει στις πιο σύνηθεις ερωτήσεις για την Νεφρολιθίαση
Η νεφρολιθίαση είναι η κατάσταση κατά την οποία σχηματίζονται πέτρες (λίθοι) μέσα στους νεφρούς. Οι πέτρες αποτελούνται από ορυκτά και άλατα που κρυσταλλώνονται στα ούρα όταν υπάρχει ανισορροπία στις ουσίες που τα σχηματίζουν και στις φυσικές ανασταλτικές τους πρωτεΐνες.
Η δημιουργία λίθων μπορεί να οφείλεται σε αφυδάτωση, κληρονομικούς παράγοντες, διατροφικές υπερβολές (π.χ. υψηλή πρόσληψη ζωικών πρωτεϊνών ή άλατος), μεταβολικές διαταραχές, ορμονικές ανωμαλίες ή ανατομικές ιδιαιτερότητες που προκαλούν στάση των ούρων.
Το κυριότερο σύμπτωμα είναι ο έντονος πόνος στη μέση ή στα πλευρά (νεφρικός κολικός), που μπορεί να αντανακλά στην κάτω κοιλιά ή στα γεννητικά όργανα. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν αιματουρία (αίμα στα ούρα), ναυτία, έμετο, συχνουρία και αίσθημα καύσου κατά την ούρηση.
Η διάγνωση βασίζεται σε απεικονιστικές εξετάσεις, όπως υπερηχογράφημα, απλή ακτινογραφία ΝΟΚ ή αξονική τομογραφία. Παράλληλα, πραγματοποιείται ανάλυση ούρων και αιματολογικός έλεγχος για τον προσδιορισμό του τύπου του λίθου και την αιτία σχηματισμού του.
Η θεραπεία εξαρτάται από το μέγεθος, τη θέση και τη σύσταση του λίθου.
Μικροί λίθοι μπορεί να αποβληθούν αυτόματα με άφθονη ενυδάτωση και φαρμακευτική αγωγή.
Μεγαλύτεροι ή επίμονοι λίθοι αντιμετωπίζονται με εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL), ουρητηροσκόπηση ή διαδερμική αφαίρεση λίθου.
Η πρόληψη νέων λίθων βασίζεται στη σωστή ενυδάτωση, ισορροπημένη διατροφή και τακτικό έλεγχο από ουρολόγο.