Τι είναι η ανδρική υπογονιμότητα
Η ανδρική υπογονιμότητα αφορά περίπου το 15% των ζευγαριών που προσπαθούν να αποκτήσουν παιδί χωρίς επιτυχία, παρότι έχουν τακτικές σεξουαλικές επαφές χωρίς προφυλάξεις για διάστημα τουλάχιστον ενός έτους. Οι αιτίες μπορεί να είναι πολλές και ποικίλες — από χαμηλή παραγωγή ή κακή κινητικότητα σπερματοζωαρίων έως ορμονικές ή ανατομικές ανωμαλίες.
Κύριες Αιτίες Ανδρικής Υπογονιμότητας
Χαμηλή παραγωγή σπερματοζωαρίων ή μειωμένη κινητικότητα (ολιγοσπερμία, ασθενοσπερμία).
Εμπόδια στην εκσπερμάτωση ή αποφράξεις του εκφορητικού συστήματος.
Χρόνιες φλεγμονές όπως επιδιδυμίτιδα ή προστατίτιδα.
Κιρσοκήλη, που προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας των όρχεων και επηρεάζει τη σπερματογένεση.
Ορμονικές διαταραχές, όπως:
Υπολειτουργία υπόφυσης
Σύνδρομο Kallman
Υπερπρολακτιναιμία (προλακτίνωμα)
Διαταραχές θυρεοειδούς ή επινεφριδίων
Συστηματικές παθήσεις όπως σακχαρώδης διαβήτης, παχυσαρκία ή νεφρική ανεπάρκεια.
Γενετικές ανωμαλίες, τραυματισμοί ή όγκοι των όρχεων.
Στειρότητα – Ορισμός και Διαφορές
Η στειρότητα ορίζεται ως η αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει σύλληψη μετά από έναν χρόνο τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς προφυλάξεις.
Περίπου το 50% των περιπτώσεων στειρότητας οφείλεται σε ανδρικούς παράγοντες.
Κιρσοκήλη και Υπογονιμότητα
Η κιρσοκήλη είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας. Πρόκειται για τη διόγκωση φλεβών στο όσχεο, που οδηγεί σε αύξηση της θερμοκρασίας των όρχεων και επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος.
Στατιστικά, η κιρσοκήλη παρατηρείται:
Στο 15% των ανδρών συνολικά.
Στο 40% των ανδρών με υπογονιμότητα.
Συμπτώματα Κιρσοκήλης
Αίσθημα βάρους ή τραβήγματος στο όσχεο.
Πόνος μετά από πολύωρη ορθοστασία.
Ορατές ή ψηλαφητές φλέβες (“σακούλα με σκουλήκια”).
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση, δοκιμασία Valsalva ή Doppler υπερηχογράφημα οσχέου.
Αντιμετώπιση
Η θεραπεία είναι χειρουργική και περιλαμβάνει απολίνωση των φλεβών με:
Μικροχειρουργική βουβωνική ή υποβουβωνική τεχνική.
Λαπαροσκοπική προσπέλαση.
Παρεμβατική ακτινολογική εμβολή.
Το ποσοστό επιτυχίας ξεπερνά το 95%, ενώ το 70% των ανδρών παρουσιάζει βελτίωση του σπερμοδιαγράμματος μετά την επέμβαση.
Άλλες Αιτίες Ανδρικής Στειρότητας
Υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός – ορμονική διαταραχή με χαμηλή τεστοστερόνη.
Αποφρακτική αζωοσπερμία – φυσιολογική παραγωγή σπέρματος, αλλά απόφραξη στους σπερματικούς πόρους.
Μη αποφρακτική αζωοσπερμία – διαταραχή στη σπερματογένεση.
Ορχική ανεπάρκεια – αυξημένη FSH, μικροί όρχεις και μειωμένη παραγωγή σπερματοζωαρίων.
Παλίνδρομη ή αδυναμία εκσπερμάτωσης – μπορεί να σχετίζεται με διαβήτη, τραυματισμούς ή φάρμακα.
Χημειοθεραπεία και καρκίνος όρχεων, που επηρεάζουν αρνητικά τη γονιμότητα.
Θεραπεία Ανδρικής Υπογονιμότητας
Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία και μπορεί να περιλαμβάνει:
Συντηρητικές θεραπείες
Φαρμακευτική αγωγή για ορμονικές διαταραχές.
Αντιβιοτικά για λοιμώξεις.
Βελτίωση τρόπου ζωής (διατροφή, διακοπή καπνίσματος, μείωση άγχους).
Επεμβατικές θεραπείες
Μικροχειρουργική κιρσοκήλης.
Αποκατάσταση αποφράξεων (αναστόμωση ή αναρρόφηση σπέρματος).
TESE / PESA – βιοψία όρχεων ή επιδιδυμίδας για λήψη σπέρματος.
Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (IVF, ICSI) σε συνεργασία με μονάδες γονιμότητας.
Πρόληψη και Συμβουλές
Η έγκαιρη διάγνωση και η πρόληψη είναι καθοριστικής σημασίας. Συνιστάται:
Τακτικός ανδρολογικός έλεγχος.
Αποφυγή στενών ρούχων και υπερβολικής θερμότητας στην περιοχή.
Διακοπή καπνίσματος και περιορισμός αλκοόλ.
Ισορροπημένη διατροφή με ψευδάργυρο, σελήνιο και βιταμίνη Ε.
Έλεγχος για κιρσοκήλη και ορμονικές διαταραχές.
Συχνές Ερωτήσεις
Ο Ιατρός σας απαντάει στις πιο σύνηθεις ερωτήσεις για την ανδρική υπογονιμότητα;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η υπογονιμότητα δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα. Ωστόσο, ορισμένοι άνδρες μπορεί να παρατηρήσουν μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, προβλήματα στύσης, πόνο ή διόγκωση στους όρχεις ή έκκριμα από την ουρήθρα. Η δυσκολία επίτευξης εγκυμοσύνης μετά από έναν χρόνο τακτικών επαφών είναι ο συχνότερος δείκτης.
Η διάγνωση ξεκινά με τη λήψη ιατρικού ιστορικού και φυσική εξέταση. Το βασικότερο διαγνωστικό εργαλείο είναι το σπερμοδιάγραμμα, που αξιολογεί την ποσότητα, την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Ανάλογα με τα αποτελέσματα, μπορεί να ζητηθούν περαιτέρω εξετάσεις όπως ορμονικός έλεγχος, υπερηχογράφημα όρχεων, ή γενετικές εξετάσεις.
Η κιρσοκήλη είναι η διόγκωση των φλεβών στο όσχεο που αυξάνει τη θερμοκρασία των όρχεων και επηρεάζει αρνητικά την παραγωγή σπέρματος. Θεωρείται μία από τις πιο συχνές αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας, ωστόσο μπορεί να αντιμετωπιστεί με μικροχειρουργική επέμβαση, που έχει πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας.
Αν ένα ζευγάρι προσπαθεί για πάνω από 12 μήνες χωρίς επιτυχία, είναι απαραίτητο να εξεταστούν και οι δύο σύντροφοι. Ο άνδρας θα πρέπει να επισκεφθεί Ανδρολόγο – Ουρολόγο εάν υπάρχουν ιστορικά προβλήματα στύσης, τραυματισμοί στους όρχεις, κιρσοκήλη, ή αν έχει υποβληθεί σε θεραπείες όπως χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία.
Ναι, στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς. Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία: μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, χειρουργική αποκατάσταση κιρσοκήλης, ή υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (όπως IVF ή ICSI). Με τη σωστή καθοδήγηση από εξειδικευμένο Ανδρολόγο, οι πιθανότητες επίτευξης εγκυμοσύνης αυξάνονται σημαντικά.
Η βελτίωση του τρόπου ζωής παίζει σημαντικό ρόλο. Συνιστάται:
Ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε ψευδάργυρο, σελήνιο και βιταμίνη Ε.
Διακοπή καπνίσματος και περιορισμός αλκοόλ.
Κανονικό σωματικό βάρος και τακτική άσκηση.
Αποφυγή υπερβολικής θερμότητας στην περιοχή των όρχεων (π.χ. σάουνα, στενά ρούχα).
Διαχείριση άγχους και ποιοτικός ύπνος.