ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ (υπερτροφία)

1. Περιέγραψε τις ανατομικές σχέσεις του προστάτη αδένα.
Προς τα άνω εφάπτεται με τον αυχένα της κύστης και προς τα κάτω ακουμπά στο ουρογεννητικό διάφραγμα. Πίσω έρχεται σε επαφή με το ορθό, ενώ προς τα εμπρός, μέσω των ηβοπροστατικών συνδέσμων, σχετίζεται με το ηβικό οστού. Ανάμεσα στον προστάτη και το ηβικό οστού υπάρχει το ραχιαίο φλεβικό πλέγμα, ενώ ανάμεσα στον προστάτη και στο ορθό η περιτονία του Denonvillier, μια ανάκαμψη του περιτοναίου. Στα πλάγια ο αδένας σχετίζεται με τους ανελκυστήρες μύες του ορθού.

2. Τι κάνει ο προστάτης;
Η ακριβής του λειτουργία δεν έχει καθοριστεί, αλλά παράγει τον κύριο όγκο του σπέρματος. Οι εκκρίσεις του περιλαμβάνουν θρεπτικά συστατικά για τα σπερματοζωάρια και πρωτεάσες που υγροποιούν το σπέρμα.

3. Ποιες είναι οι ζώνες του αδένα;
Ο προστάτης αποτελείται από επιθηλιακά και διάμεσα στοιχεία. Το επιθηλιακό στοιχείο αποτελείται από οργανωμένους σωληνωτούς αδένες που σχηματίζουν δίκτυο που εκβάλλει στην ουρήθρα. Το ινομυϊκό στρώμα αποτελείται από λείες και γραμμωτές μυϊκές ίνες που υποστηρίζουν το επιθηλιακό στοιχείο.

4. Πώς μεταβάλλεται η τεστοστερόνη στον προστάτη;
Η ελεύθερη τεστοστερόνη μπαίνει στο προστατικό κύτταρο με παθητική διάχυση και μετατρέπεται μέσω της 5α-αναγωγάσης σε διυδροτεστοστερόνη. Η τελευταία συνδέεται με ειδικό υποδοχέα και μεταφέρεται στον πυρήνα όπου και ενεργοποιεί την έκφραση ειδικού RNA και έτσι διεγείρει την κυτταρική δραστηριότητα.

5. Οι ζώνες του αδένα σχετίζονται με ειδικές παθήσεις;
Η καλοήθης υπερπλασία προέρχεται από τη μεταβατική ζώνη, ενώ η περιφερική ζώνη αναπτύσσει τους περισσότερους καρκίνους. Η κεντρική ζώνη φαίνεται ότι δεν συμμετέχει σε ειδική παθολογία.

6. Ποιος είναι ο επιπολασμός της ΚΥΠ;
Ιστολογικά επιβεβαιωμένη ΚΥΠ φαίνεται ότι αρχίζει στους άνδρες από τα 30 τους. Η συχνότητα της νόσου αυξάνει και αφορά το 90% των ανδρών 80 χρόνων. Τα συμπτώματα αυξάνουν με την ηλικία και το 1/4 των ανδρών στην 7η δεκαετία της ζωής τους εμφανίζουν σοβαρά συμπτώματα.

7. Περιγράψτε τα συμπτώματα της ΚΥΠ.

ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΑ ΕΡΕΘΙΣΤΙΚΑ ΑΛΛΑ
Ελάττωση του πάχους της ακτίνας των ούρων.

Τελική σταγονοειδής ούρηση.

Διακοπτόμενη ούρηση.

Αίσθημα ατελούς κένωσης.

Ούρηση με αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης (μερικές φορές). Έπειξη για ούρηση.
Συχνουρία.
Νυκτουρία.

Ακράτεια (μερικές φορές). Αιματουρία.

Ουρολοίμωξη.
Επίσχεση ούρων.

Νεφρική ανεπάρκεια (σε σοβαρή απόφραξη).

8. Τι εννοούμε με το σκορ συμπτωμάτων;
Εννοούμε μια προσπάθεια ποσοτικής εκτίμησης των υποκειμενικών ενοχλημάτων του ασθενούς. Βαθμολογούνται ειδικά συμπτώματα (π.χ. νυκτουρία, συχνουρία, έπειξη) το ολικό αποτέλεσμα εκλαμβάνεται και συσχετίζεται με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων του ασθενούς. Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο είναι το σύστημα της Αμερικανικής Ουρολογικής Εταιρείας.

Ερωτηματολόγιο για την εκτίμηση των συμπτωμάτων της ΚΥΠ
(IPSS – symptom score)

Αποφρακτικά Συμπτώματα

Καθυστέρηση έναρξης ούρησης

Διακοπτόμενη ούρηση
Τελική στάγδην ούρηση
Διαταραχές της ακτίνας ούρησης

Αίσθημα κένωσης
Ερεθιστικά συμπτώματα
Νυκτουρία
Ημερήσια συχνουρία
Επείγουσα ούρηση

Δυσουρία

Περιστασιακή (συμβαίνει σε λιγότερο από το 20% των ουρήσεων).
Μέτρια (συμβαίνει στο 20-50% των ουρήσεων).
Συχνή (συμβαίνει στο 50% και πάνω των περιπτώσεων και διαρκεί το πολύ 1 min).
Μόνιμη (συμβαίνει σε όλες τις ουρήσεις και διαρκεί περισσότερο από 1 min).

Περιστασιακή (συμβαίνει σε λιγότερο από το 20% των ουρήσεων).
Μέτρια (στο 20-50% των ουρήσεων).
Συχνή (περισσότερο από το 50% και διαρκεί πάνω από 1 min).
Μόνιμη (και διαρκεί πάνω από 1 min).

Περιστασιακή (συμβαίνει σε λιγότερο από το 20% των ουρήσεων).
Μέτρια (20-50% των ουρήσεων).
Συχνή (περισσότερο από το 50%).
Μόνιμη (και διαρκεί περισσότερο από 1 min ή μουσκεύει τα ρούχα).

Απουσία συμπτωμάτων.
Μέτρια μείωση της ακτίνας.
Απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια και χρόνος.
Ο ασθενής ουρεί με μεγάλη προσπάθεια και η ακτίνα διακόπτεται.

Απουσία συμπτωμάτων.
Περιστασιακή αίσθηση ατελούς κένωσης.
Συχνή (πάνω από το 50% των ουρήσεων).
Σταθερή αίσθηση μη κένωσης της κύστεως και η ανακούφιση μετά την ούρηση.

Απουσία.
Μία φορά τη νύκτα.
2-3 φορές τη νύκτα.
Περισσότερο από 4 φορές τη νύκτα.

1-4 φορές.
5-7 φορές.
8-12 φορές.
Περισσότερο από 13 φορές.

Απουσία.
Περιστασιακή αδυναμία του ασθενούς να αναβάλλει την ούρηση.
Συχνή αδυναμία (> 50%) να αναβάλλει την ούρηση.
Σπάνια απώλεια ούρων.
Μόνιμη αδυναμία αναβολής της ούρησης και μερικές φορές απώλεια ούρων.

Απουσία.
Περιστασιακά καύσος κατά τη διάρκεια της ούρησης.
Συχνή (> 50%)
Συχνή και επώδυνη αίσθηση καύσου κατά τη διάρκεια της ούρησης.
Μέγιστο σκορ
27
9. Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές μιας ΚΥΠ;
Εκτός από τα βασανιστικά συμπτώματα, αναπτύσσονται και λίθοι της κύστεως, επίσχεση ούρων, υδρονέφρωση και σε σοβαρές καταστάσεις χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Μερικά από αυτά απαντούν στη θεραπεία (π.χ. λίθοι κύστης και επίσχεση ούρων), άλλα όμως μπορεί να είναι μόνιμα (π.χ. ΧΝΑ) και να μην βελτιωθούν με την αφαίρεση του αδένα.

10. Πότε οι ασθενείς με ΚΥΠ πρέπει να θεραπεύονται;
Κύρια ένδειξη φαίνεται ότι αποτελεί η σοβαρότητα των ενοχλημάτων. Αν τα συμπτώματα είναι ήπια παρακολουθούμε τον ασθενή, εάν είναι μέτρια ή σοβαρά τον θεραπεύουμε. Άλλες ενδείξεις είναι φυσικά οι επιπλοκές της ΚΥΠ, όπως χρόνια λοίμωξη, λιθίαση κύστεως, επίσχεση ούρων, ουρητηροϋδρονέφρωση και νεφρική ανεπάρκεια.

11. Ποιες εξετάσεις είναι χρήσιμες για τη μελέτη της ΚΥΠ;
Εκτός από το σκορ συμπτωμάτων, η μέτρηση του υπολείμματος των ούρων και η μελέτη των καμπυλών πίεσης-ροής είναι χρήσιμες στη διάγνωση της ΚΥΠ και στην εκτίμηση της σοβαρότητάς της.

12. Τι είναι η φιναστερίδη; Πώς δρα;
Είναι αναστολέας της 5α αναγωγάσης. Επεμβαίνει έτσι στη μετατροπή της τεστοστερόνης σε διυδροτεστοστερόνη και προκαλεί συρρίκνωση του αδένα κατά 25% σε 3 μήνες. Ακολουθεί βελτίωση των ενοχλημάτων, αν και η θεραπεία πρέπει να διατηρηθεί για τουλάχιστον 1 χρόνο. Γενικά αδένες > 40gr απαντούν καλύτερα στη φιναστερίδη.

13. Γιατί οι α-δρενεργικοί αναστολείς είναι δραστικοί στην ΚΥΠ;
Το κυστικό τρίγωνο και το ινομυϊκό στρώμα του προστάτη είναι πλούσια σε α-δρενεργικούς υποδοχείς. Έτσι με τον αποκλεισμό τους, οι λείες μυϊκές τους ίνες χαλαρώνουν. Μελέτες έχουν καταδείξει ότι ασθενείς με προστάτες με μεγαλύτερη πυκνότητα λείων μυϊκών ινών, έχουν μεγαλύτερη ωφέλεια με τους α-αναστολείς.

14. Τι είναι η απλή προστατεκτομή;
Αφορά μόνο την αφαίρεση του υπερπλαστικού αδενώματος της μεταβατικής ζώνης του αδένα, είτε διουρηθρικά, είτε με ανοικτό χειρουργείο διακυστικά ή οπισθοηβικά.

15. Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της διουρηθρικής εκτομής του προστάτη;
Διεγχειρητικές επιπλοκές Μετεγχειρητικές επιπλοκές
Αιμορραγία. Στένωμα ουρήθρας.
Υπονατριαιμία (εξαιτίας απορρόφησης Στένωμα αυχένα κύστεως.
του διαλύματος έκπλυσης). Ακράτεια ούρων.
Παλίνδρομη εκσπερμάτιση.

16. Τι είναι η διουρηθρική διατομή του αδένα;
Αφορά τη διατομή της προστατικής ουρήθρας σε μια προσπάθεια να μειώσουμε την ουρηθρική αντίσταση και να ανακουφίσουμε τα συμπτώματα. Η μέθοδος είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε μικρά αδενώματα και έχει μικρότερη νοσηρότητα από τη διουρηθρική προστατεκτομή.

17. Υπάρχουν άλλες μορφές θεραπείας της ΚΥΠ;
Καινούργιες μέθοδοι περιλαμβάνουν τη διαστολή με μπαλόνι της προστατικής ουρήθρας και τη χρήση των προστατικών stent (ναρθήκων). Εφαρμόζονται επίσης ή laser προστατεκτομή, η θερμοθεραπεία και άλλες.